De manier waarop we wonen verandert in razendsnel tempo. Klimaatverandering, technologische innovaties en een groeiend bewustzijn over onze ecologische voetafdruk dwingen ons om anders naar onze leefomgeving te kijken. Duurzaam wonen is al lang geen niche meer, maar een noodzaak geworden. In de toekomst zullen onze huizen niet alleen energiezuinig en milieuvriendelijk zijn, maar ook slim, circulair en aangepast aan veranderende behoeften. In dit artikel verkennen we hoe duurzaam wonen eruit kan zien in de komende decennia, welke innovaties ons te wachten staan en hoe we vandaag al stappen kunnen zetten richting een groenere leefstijl.
Wonen nu
In Nederland wonen de meeste mensen nog steeds in traditionele rijtjeshuizen, appartementen of vrijstaande woningen. Veel van deze huizen zijn gebouwd in de twintigste eeuw, een tijd waarin energie goedkoop was en duurzaamheid nog niet de prioriteit had die het nu heeft. Deze woningen zijn vaak ruim, maar verbruiken veel gas en elektriciteit. Bovendien zorgt de verstedelijking voor steeds hogere woonlasten, woningtekorten en druk op de natuur.
Ook groeit de aandacht voor de ecologische voetafdruk van onze levensstijl. Woningbouw draagt bij aan CO₂-uitstoot, en het onderhouden van grote woningen kost veel energie. Jongeren en starters merken bovendien dat een eigen woning kopen steeds moeilijker wordt.
Milieubelasting van de bouwsector
De bouwsector is wereldwijd verantwoordelijk voor bijna 40% van de CO₂-uitstoot. Het produceren van cement, staal en bakstenen kost veel energie. Daarnaast veroorzaken traditionele bouwmethoden afval en landschapsverstoring. Als we duurzamer willen wonen, moeten we niet alleen kijken naar het energieverbruik van huizen, maar ook naar de manier waarop ze gebouwd worden.
Ik sprak met Jules de Bruijn over zijn ervaringen omtrent wonen. Hij is 27 jaar en woont op zichzelf. Ook hij heeft een idee van wonen in de toekomst.
‘Ik denk dat het wonen alleen nog maar duurder en lastiger gaat worden.’ Zegt Jules. Hij geeft aan dat het wonen al steeds duurder wordt en dat er amper huizen vrij zijn om in te wonen. Hij is al enige tijd op zoek naar een nieuwe woning en kan dit maar niet vinden. ‘Het is of te duur of niets.’
Jules geeft aan dat hij denkt dat de huizenmarkt zo op zijn kop ligt, omdat er alleen maar huizen gebouwd worden voor welvarende mensen en er niet genoeg goedkope en duurzame huizen gebouwd worden voor de jongeren en minder welvarende groepering van de maatschappij. Hij maakt zich ernstig zorgen over wonen in de toekomst.
‘Ik loop er tegenaan dat ik amper normaal boodschappen kan doen, omdat mijn huur zo ontzettend hoog is.’
Tekort aan betaalbare woningen
De woningnood is een van de grootste maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.
Vooral jongeren, studenten, alleenstaanden en ouderen ondervinden de gevolgen. Zij vallen vaak tussen wal en schip: te weinig inkomen voor een koopwoning, maar ook geen recht op sociale huur.
Dit zorgt voor creatieve oplossingen: mensen zoeken woonruimte op het platteland, kiezen voor antikraak, of denken buiten de gebaande paden. Tiny houses zijn een van die innovatieve alternatieven die uit nood geboren lijken, maar inmiddels ook uit overtuiging worden gekozen.
Wat is een tiny house?
Een tiny house is een volwaardige woning van meestal tussen de 15 en 50 vierkante meter. Deze woningen zijn slim ingericht, vaak met multifunctionele meubels, en bieden alles wat nodig is: een keuken, badkamer, slaapruimte en zitgedeelte. Veel tiny houses zijn verplaatsbaar en worden zelfvoorzienend ontworpen, bijvoorbeeld met zonnepanelen, regenwateropvang en composttoiletten.
De tiny house-beweging ontstond in de Verenigde Staten als reactie op de financiële crisis van 2008, maar heeft inmiddels wereldwijd aan populariteit gewonnen – ook in Nederland.
En die Tiny houses is nou precies waar ik het over wil hebben. Tiny houses zijn steeds meer in laatste tijd. Ze zijn knus en goedkoop, maar ook nog eens heel erg duurzaam! Ook staan tiny houses vaak in een comunity. Zo leer je dus ook nog andere mensen kennen en heb je een eigen woonwijk van Tiny houses.
Ik sprak hierover met Nina Eijkhout van Minitopia. Een organisatie die zich richt op het maken van Tiny houses en de comunities daarom heen.
De missie van Minitopia is om een andere woonsituatie aan te bieden dan wat je overal al ziet. Ze maken tiny houses op mooie locaties volledig naar de wensen van de klant. De klant kan ook totaal zelfstandig een tiny house bouwen met behulp van Minitopia. Ze werpen zich vooral op de comunity die daarbij komt kijken. Het samen zijn met andere mensen en sociale contacten onderhouden.
Volgens Nina van Minitopia zijn de grootste voordelen aan het wonen in een tiny house dat je veel in contact met andere kan komen en blijven, dat er leuke comunities zijn, dat je volledig zelf bepaald hoe je woont en dat het duurzaam is. Ook is het een voordeel dat je kan ontspullen en dat je minimalitischer kan wonen.
Natuurlijk is niets perfect en dus ook niet het wonen in een tiny house. ‘De uitdagingen kunnen de bijkomende kosten zijn. Dit is veel minder dan wat het kopen van een huis kost, maar je kunt geen hypotheek krijgen op een tiny house, dus moet je het uit eigen zak betalen.’ Zegt Nina.
Duurzaamheid speelt ook een grote rol bij Minitopia. Denk aan het gebruiken van tweedehands materialen, minder verbruik door het wonen in een kleine ruimte en het wonen op de grond. Je hoeft dus geen fundering diep in de grond te leggen. Duurzame materialen die worden gebruikt voor het bouwen van een tiny house zijn voornamelijk: hout, vezel, leem en stro. Bewoners mogen ook altijd zelf met hun ideeën komen.
Minitopia zou willen dat alles zelfvoorzienend is, maar dat gaat nu nog niet. Water is nog niet zelfvoorzienend. Er gaan zo’n 13 woningen samen op één baterij. Dus een tiny house bij minitopia is bijna helemaal zelfvoorzienend.
Een tiny house is niet goedkoop, maar zeker wel goedkoper dan het kopen van een ander huis. Zo geeft Nina aan dat als je zelf een tiny house bouwt dat je dan ongeveer 25 duizend euro kwijt bent aan alle materialen. Als je een kant en klaar tiny house wilt kopen dan ben je ongeveer 50 duizend euro kwijt. Wel komen de kosten van een vergunning er dan nog bij kijken. Je krijgt helaas geen hypotheek op een tiny house dus het moet wel uit eigen zak komen of bijvoorbeeld een familie lening.
Nina verteld dat het een geschikte optie is voor jongeren, aangezien zij vaak al weten hoe het is om samen in een gemeenschap te wonen en in een tiny house comunity blijven ze ook op die manier in contact. Alleen op financieel gebied kan het moeilijker worden, dus als je goed spaart is het een goede optie als eerste huis!
Minitopia focust zich vooral op het sociale vlak van een tiny house comunity. Zo organiseren ze een jaarlijks festival voor mensen met een tiny house of interesse hier in. En in de comunities die er zijn worden veel activiteiten georganiseerd onderling. Je staat er helemaal vrij in om hier aan deel te nemen of niet. Zo kun je dus kiezen of je lekker op jezelf wilt zijn of behoefte hebt een sociaal contact.
Slimme technologie en groene innovaties
Technologische innovaties maken duurzame woningen toegankelijker. Slimme thermostaten, energie-opslag in batterijen en waterbesparende installaties zijn geen toekomstmuziek meer. In combinatie met apps en data-analyse kunnen bewoners hun energieverbruik nauwkeurig monitoren en bijsturen.
Ook het delen van voorzieningen – zoals elektrische deelauto’s of gezamenlijke wasruimtes – past in een duurzame woonvisie. Dit bevordert sociale cohesie én verlaagt de ecologische voetafdruk.
Groene woonwijken en gemeenschappen
In Nederland ontstaan steeds meer ecodorpen en duurzame wooncoöperaties. Hier staat niet alleen het huis centraal, maar ook de manier van samenleven. In deze gemeenschappen wordt vaak voedsel gedeeld, energie opgewekt en groen beheerd. Tiny houses vormen hierin regelmatig een onderdeel, juist vanwege hun lage impact en flexibiliteit.
Ik heb wat scenario’s op een rijtje gezet die een realistisch toekomst beeld schetsen omtrent wonen.
Scenario 1: De tiny house als mainstream optie
In dit scenario worden tiny houses een volwaardig onderdeel van het woningaanbod. Gemeenten passen bestemmingsplannen aan en er komen vaste locaties waar tiny houses in clusters staan. Denk aan ‘tiny house parks’ met gedeelde voorzieningen, zoals wasruimtes, tuinen of werkplaatsen.
Deze vorm van wonen is vooral aantrekkelijk voor starters, ouderen, alleenstaanden en mensen die bewust kiezen voor eenvoud.
Scenario 2: Duurzame transformatie van bestaande woningen
In dit scenario blijven traditionele huizen dominant, maar worden ze steeds duurzamer gemaakt. Woningen worden geïsoleerd, gasloos gemaakt en voorzien van slimme technologie. Huiseigenaren worden gestimuleerd (of verplicht) om te verduurzamen. Tiny houses blijven bestaan, maar vooral als niche of tijdelijke oplossing.
Scenario 3: Flexibele, mobiele woonvormen
De toekomst zou ook kunnen bestaan uit meer flexibele woonvormen: verplaatsbare woningen, drijvende woningen, en hybride woonwerkplekken. Dit sluit aan bij de veranderende manier van leven en werken, waarbij mensen minder gebonden zijn aan één plek. Tiny houses zijn hier het perfecte voorbeeld van.
Conclusie
Wonen in deze tijd gewoon extreem lastig. Een woning is duur en lastig te vinden. Tiny houses, samen wonen en alle boven genoemde manieren zijn mogelijk de toekomst. Al met al blijft het een feit dat elke vorm van wonen geld kost. De ene net wat meer dan de ander. De ene manier is ook net wat duurzamer dan de ander. Het is hier in dus een weg vinden die voor jouzelf prettig.