De creatieve sector is super breed: van penselen en houtskool tot Procreate en Photoshop. Maar hoe verschillend die middelen ook zijn, ze hebben tegenwoordig allemaal te maken met één grote uitdaging: de razendsnelle opkomst van kunstmatige intelligentie (AI). Deze technologische ontwikkeling verandert niet alleen hoe kunst wordt gemaakt, maar ook wat het betekent om creatief te werken. Vooral voor jonge makers: studenten, starters en net-afgestudeerden, roept dat vragen op. Zijn er straks nog wel mensen nodig om posters te ontwerpen? Of nemen slimme programma’s die rol over? En belangrijker nog: wat betekent dit voor jouw toekomst als creatieve maker?
Wees eens eerlijk: hoe vaak gebruik jij AI in het dagelijks leven? Je kunt er bijna niet meer omheen. Even snel een artikel schrijven, een wiskundesom laten oplossen of een persoon weghalen uit een foto. Het gaat soms zó makkelijk dat je jezelf afvraagt: doe ik het nog wel zelf?
Efficiënt, maar ook een bedreiging
Lotte de Hek, afgestudeerd mediavormgever en aankomend student Graphic Design aan de kunstacademie in Rotterdam, noemt AI “zowel efficiënt als een soort bedreiging.”
“De grenzen zijn nog niet duidelijk, vooral als het gaat om copyright,” vertelt ze. “AI is superhandig, alles kan met één klik, maar het resultaat is vaak niet de kwaliteit die ik zoek. Soms ben ik met AI langer bezig dan wanneer ik het gewoon zelf teken. Je eigen brein werkt gerichter en levert betere resultaten op.”
Ook merkt ze druk vanuit opdrachtgevers: “Klanten verwachten dat wij AI gebruiken, omdat het high-tech is. Maar dat maakt het nog niet automatisch beter.”
Hoe was het vroeger dan eigenlijk?
Toen kunstmatige intelligentie nog geen rol speelde, was het creatieve proces veel intensiever en persoonlijker. Kunstenaars waren volledig afhankelijk van hun eigen ideeën, skills en materialen. Creativiteit kwam écht uit jezelf. Of nou, dat zou je denken toch?
In de video “How should artists use generative AI?” vertelt Brian Leung dat kunstenaars vroeger veel meer tijd staken in het ontwikkelen van een concept.
“You had to live with your mistakes and learn from them, that’s where the real growth came from,”
Brian Leung
Maar ook vertelt hij in zijn speech dat kunstenaars elkaars werk als inspiratiebron of soms letterlijk kopiëren. Een groot voorbeeld hiervan is het werk van Albrecht Dürer, een bekende kunstenaar uit de Renaissance. Hij maakte in 1503 een beeldhouwwerk van Jezus: Christus als Man van Smarten, waarin hij subtiel zijn eigen gezicht verwerkte.
Jaren later werd dat werk als inspiratie gezien door een andere kunstenaar, die precies dat zelfportret ook overnam. Hij gebruikte dus niet alleen het beeld van Jezus maar ook Dürers persoonlijke stempel.
Dit voorbeeld laat goed zien dat kunst altijd een wisselwerking is: tussen eigen creativiteit, techniek, en de invloeden van anderen. AI verandert daar misschien de tools in, maar het gesprek tussen kunstenaars vroeger én nu blijft bestaan. Tegenwoordig hoef je je over fouten minder zorgen te maken. AI leert namelijk van al die fouten die anderen (en jij) eerder maakten. Toch zie je ook dat AI vaak dezelfde technieken gebruikt.
Waar AI begon als een slordig prototype, is het nu in korte tijd uitgegroeid tot een bijna foutloos hulpmiddel.
Vroeger betekende ‘maker zijn’ dat je je techniek moest beheersen: van penseelstreken tot typografie, van lichtval tot kleurentheorie. Pas als je die basis goed kende, kon je echt iets unieks maken. AI haalt veel van dat ambachtelijke werk weg. Dat kan super efficiënt zijn, maar zorgt er ook voor dat sommige jonge makers die leerzame stappen overslaan.
Opleiding en baankansen
Omdat technologie zo’n grote rol speelt in de creatieve wereld, moeten opleidingen zich ook aanpassen. Steeds meer creatieve mbo, hbo en wo studenten krijgen de mogelijkheid om extra lessen te volgen over AI. Niet alleen ontwerpen maar ook hoe je de slimme programma’s kan gebruiken voor jouw werk. Maar ook juist wanneer niet.
“Het omgaan met AI is belangrijk, maar je moet ook blijven experimenteren. Veel mensen strijden ertegen, maar je kunt het beter begrijpen en slim gebruiken.”
Lotte de Hek
Lotte de Hek heeft op het Grafisch Lyceum Rotterdam vooral de basis van graphic design gestudeerd. Zoals huisstijlen volgen, logo’s ontwerpen en video’s/ foto’s editen. Door veel te maken en uit te proberen ontdekte ze wat haar het meest heeft gemotiveerd om door te blijven gaan: variatie creativiteit en het willen blijven leren.
“De programma’s zijn super vermoeiend om in te komen, maar de seconde dat jij je er mee om kan gaan is het je beste vriend. Het is belangrijk je niet vast te houden aan 1 programma of stijl. Wees flexibel en train jezelf om gewoon maar wat te doen. Ideeën komen pas als je bezig bent en zo worden ze uiteindelijk je beste vriend.”
Lotte maakt naast Photoshop, InDesign en Illustrator ook soms gebruik van Ai. Als ze bijvoorbeeld in een tijdsnood zit of om kleine aanpassingen te doen. Maar echt volle vertrouwen in AI heeft ze niet.
“Vaak duurt het zoeken naar het perfecte AI-beeld langer dan wanneer ik het zelf had gemaakt. Mijn brein werkt gewoon gerichter.” Geeft Lotte aan.
Wat opleidingen dus vooral proberen mee te geven: leer niet alleen werken met techniek, maar blijf jezelf ontwikkelen als maker. Zorg dat je begrijpt hoe iets werkt, maar vergeet niet waarom je het maakt.
AI als “duobaan”
AI als “duobaan”
In het artikel “AI als duobaan” wordt kunstmatige intelligentie niet gezien als vervanger, maar als hulpbron. Een soort digitale collega die altijd voor jou klaarstaat. De schrijver: Jonathan Maas noemt het een “duobaan”.
Daarbij kan je denken aan een assistent, iemand die altijd voor jou beschikbaar is, snel leert en weet wat jij wilt. Maar net als een duo in het echt moet je elkaar wel kunnen begrijpen. je moet dus snappen wat AI doet, wat jij doet en hoe jij ervoor zorgt om je creatie tot een geheel te maken. Als jij maar het voortouw trekt, dan blijft jouw werk uniek en herkenbaar.
Je toekomst bepaal jij zelf
Technologie veranderd constant, vooral in de creatieve sector. AI biedt nieuwe mogelijkheden maar ergens ook wel uitdagingen. Zo is het belangrijk dat je die verandering moet omarmen en niet bang zijn voor wat de toekomst gaat brengen.
De kern van creativiteit blijven jouw ideeën. Dat is iets wat geen enkel apparaat na kan doen. Of je nu schildert, fotografeert, ontwerpt of animeert. Jij bent de baas over jouw eigen werk.